Wie is de vader van Zahra?
Het is algemeen bekend dat niet altijd duidelijk is wie de biologische vader is van een kind. Het biologisch vaderschap kan dan worden vastgesteld aan de hand van DNA-onderzoek. In internationale gevallen kan er ook onduidelijkheid bestaan over het juridisch vaderschap van een kind. Zo blijkt uit de casus van baby Zahra, die begin vorig jaar werd geboren in het asielzoekerscentrum in Ter Apel.
De moeder van Zahra, Fatima, is in 2019 gevlucht uit Syrië, waar zij was gehuwd met een Syrische man. In het asielzoekerscentrum leerde Fatima de knappe Yousef kennen, van wie zij zwanger raakte. Na de geboorte van Zahra ging trotse vader Yousef naar het gemeentehuis voor de geboorteaangifte. Hij wilde Zahra ook meteen erkennen, maar tot zijn verbazing weigerde de ambtenaar van de burgerlijke stand de erkenning te registreren.
Wat is hier aan de hand en kan het juridisch vaderschap misschien op een andere manier worden geregeld?
Internationaal afstammingsrecht
De ambtenaar van de burgerlijke stand was vermoedelijk van oordeel dat erkenning door Yousef niet mogelijk is, omdat Zahra al een juridische vader heeft, doordat zij is geboren binnen het huwelijk van Fatima en haar in Syrië achtergebleven man.
Rechtsgeldig huwelijk?
Wat de situatie voor Yousef ingewikkeld maakt, is het internationale karakter. In de eerste plaats moet worden vastgesteld of het huwelijk in Syrië wel rechtsgeldig is voltrokken en of dit in Nederland wordt erkend. In dat geval is de echtgenoot van Fatima inderdaad de juridische vader van Zahra. Erkenning door Yousef is dan niet mogelijk, omdat er al twee juridische ouders zijn.
Als het huwelijk niet rechtsgeldig is voltrokken, heeft Fatima nog geen juridische vader. Het zou dan zinvol kunnen zijn bezwaar te maken tegen het besluit van de ambtenaar van de burgerlijke stand de akte van erkenning niet op te maken. Zo’n bezwaar moet wel binnen zes weken worden ingediend. Een andere mogelijkheid is een verzoek aan de rechtbank om een verklaring voor recht dat het huwelijk niet rechtsgeldig is, waarna Zahra alsnog door Yousef kan worden erkend.
Ontkenning ouderschap
Als huwelijk in Nederland wordt erkend, moet vervolgens worden onderzocht of het vaderschap van de Syrische echtgenoot van Fatima kan worden beëindigd (de zogenaamde ontkenning van het ouderschap).
Op grond van de Nederlandse wet kan de moeder van een kind de rechter verzoeken het ouderschap te ontkennen. Dat moet echter binnen een jaar na de geboorte. Daarvoor is het voor Fatima in beginsel nu te laat. Zahra zou nog wel (met tussenkomst van een bijzondere curator) een verzoek tot ontkenning vaderschap bij de rechtbank in kunnen dienen. Dan gelden andere termijnen, die nog niet zijn verstreken.
Als het vaderschap wordt ontkend, zijn er vervolgens twee mogelijkheden voor Yousef om de juridische vader van Zahra te worden, namelijk door de erkenning en via de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap.
Erkenning of gerechtelijke vaststelling ouderschap
De erkenning is het eenvoudigst en het meest aangewezen. Hiervoor kan Yousef opnieuw een afspraak maken op het gemeentehuis. Hij heeft voor de erkenning wel de toestemming nodig van Fatima. Belangrijk verschil met de gerechtelijke vaststelling is dat de erkenning slechts werkt vanaf het moment van de erkenning. De gerechtelijke vaststelling werkt terug tot de geboorte van het kind. Vanaf dat moment ontstaat een familierechtelijke afstammingsband tussen de vader en het kind. Dit brengt mee dat het kind de achternaam en de nationaliteit kan verkrijgen van de vader en wettelijk erfgenaam van hem wordt.
Voor de gerechtelijke vaststelling van het ouderschap moet een verzoek worden gedaan aan de rechtbank. Dit kan alleen door de moeder (binnen vijf jaar na de geboorte) en door het kind.
Nog geen gezag
In november 2020 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel Erkenning en Gezag (34 605) goedgekeurd. Met dit wetsvoorstel zal voor de ongehuwde/niet-geregistreerde partner na gerechtelijke vaststelling of erkenning van een kind ook automatisch het ouderlijk gezag ontstaan, maar zover is het nog niet. Het ouderlijk gezag moet nog altijd afzonderlijk – met toestemming van de moeder – worden geregistreerd in het gezagsregister. Als de moeder toestemming weigert, kan de rechtbank om vervangende toestemming worden gevraagd.
Wilt u hier meer over weten, neemt u dan gerust vrijblijvend contact met ons op: info@family-affairs.nl / 010-4049588.
