Het ouderschapsplan: 10 vragen en antwoorden
Heeft u minderjarige kinderen en gaat u uit elkaar? Dan moet u volgens de wet een ouderschapsplan maken. In dit blog geven wij antwoord op de tien meest gestelde vragen over het ouderschapsplan.
1. Wat is een ouderschapsplan?
Een ouderschapsplan is een schriftelijke overeenkomst tussen ouders waarin afspraken staan die zij over hun kinderen hebben gemaakt.
2. Wanneer moet u een ouderschapsplan maken?
Als u gaat scheiden en u minderjarige kinderen heeft, bent u verplicht een ouderschapsplan te maken. Dat geldt als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft, maar ook als u uw relatie niet heeft geformaliseerd en u ‘gewoon samenwoonde’. In het laatste geval geldt de verplichting overigens alleen als u samen met de andere ouder het gezag heeft over de kinderen.
2. Waarom moet u een ouderschapsplan maken?
Het idee achter het maken van een ouderschapsplan is dat ouders bewust bezig zijn met de vraag: welke afspraken willen wij als ouders maken over onze kinderen? U blijft als ouders namelijk samen verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van uw kinderen, ook als u geen relatie meer heeft met elkaar. De wetgever heeft willen bevorderen dat ouders bij een scheiding rekening houden met de gevolgen van een scheiding voor hun kinderen. De wetgever hoopt daarmee het aantal conflicten tijdens en/of na het uiteengaan te verminderen.
4. Wat voor afspraken staan er in een ouderschapsplan?
In een ouderschapsplan moeten in ieder geval afspraken staan over:
- bij wie van de ouders het kind hoofdverblijf heeft of staat ingeschreven in de Basisregistratie Persoonsgegevens;
- hoe ouders de zorg- en opvoedtaken willen verdelen, dit komt erop neer dat er in ieder geval afspraken moeten worden gemaakt over wanneer de kinderen bij welke ouder zijn;
- hoe ouders elkaar op de hoogte houden en informatie geven over belangrijke dingen over en rondom de kinderen, het gaat hierbij niet alleen om informatie over ‘de persoon’ van het kind, maar ook over het vermogen van het kind;
- hoe ouders de kosten voor de kinderen gaan verdelen, wordt bijvoorbeeld een vast bedrag aan alimentatie betaald van de ene aan de andere ouder of openen de ouders een kindrekening en betalen ze daarvan alle kosten?
Tot zover de verplichte onderwerpen. Vaak is een ouderschapsplan veel uitgebreider en staan er veel meer afspraken in. Denk aan afspraken over de schoolkeuze, medische zaken en de introductie van nieuwe partners. Een ouderschapsplan kan dus beknopt zijn, maar ook heel uitgebreid. Afhankelijk van uw specifieke situatie kunnen wij u adviseren over wat het beste bij u en uw kinderen past.
5. Moeten kinderen betrokken worden bij het ouderschapsplan?
De wet vereist dat u aangeeft op welke manier de kinderen zijn betrokken bij het opstellen van het ouderschapsplan. Uitgangspunt is dus dat de kinderen betrokken worden. Dit is ook in lijn met de rechten uit het kinderrechtenverdrag. Daarin staat – vrij vertaald – dat kinderen het recht hebben te worden betrokken bij zaken die hen aangaan. Natuurlijk moet rekening worden gehouden met de leeftijd en de rijpheid van het kind.
6. Wat als het niet lukt om een ouderschapsplan te maken?
Als het niet lukt om samen een ouderschapsplan te maken, dan zal dat pas opvallen als u gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap heeft. Immers, dan moet u langs de rechter om de scheiding of ontbinding van het geregistreerd partnerschap te regelen. Bij informeel samenwonenden controleert in de praktijk niemand of er ook echt een ouderschapsplan wordt opgesteld.
7. Wat voor gevolgen heeft het niet maken van een ouderschapsplan?
Als u een scheidingsverzoek indient zonder ouderschapsplan, kan de rechter uw verzoek niet-ontvankelijk te verklaren. Dat betekent dat de rechter uw verzoek niet behandelt, omdat het niet aan alle wettelijke eisen voldoet. Kan de rechter ook anders beslissen? Ja, de wet geeft de rechter de mogelijkheid de zaak toch verder te behandelen als van ouders ‘redelijkerwijs niet kan worden verwacht’ dat zij een ouderschapsplan overleggen. De rechter zal al snel aannemen dat dit het geval is als ouders hele andere opvattingen hebben over hoe het verder moet met de kinderen na de scheiding. De rechter verwacht daarbij wel een toelichting.
8. Hoe lang gelden de afspraken uit een ouderschapsplan?
De afspraken uit een ouderschapsplan gelden in principe tot het kind meerderjarig wordt als er niet eerder al andere afspraken worden gemaakt. Omdat de situatie van ouders kan veranderen en kinderen ouder worden en zich verder ontwikkelen is het onmogelijk alles voor altijd vast te leggen. In die zin is het ouderschapsplan een ‘levend document’, dat af en toe aanpassingen nodig heeft. Afspraken die gemaakt worden als een kind 4 jaar is, zijn niet altijd meer passend als het kind 12 jaar is. Daarom wordt in het ouderschapsplan vaak een evaluatiemoment opgenomen.
9. Wat als ik de afspraken uit het ouderschapsplan wil wijzigen?
De eerste stap is om in overleg te gaan met de andere ouder. Als die de wijziging ook ziet zitten, kunt u samen nieuwe afspraken maken.
Als de andere ouder een afspraak niet wil wijzigen, dan kan in sommige gevallen een verzoek worden ingediend bij de rechtbank om een beslissing te nemen over het geschil dat u verdeeld houdt. Let wel, de rechtbank zal niet over alle onderwerpen een beslissing nemen. Onderwerpen waar de rechter wel een beslissing over kan nemen (omdat de wet dit mogelijk maakt) zijn bijvoorbeeld:
- de kinderalimentatie;
- de zorgregeling;
- aanpassing van de informatieregeling;
- toestemming voor vakanties;
- verhuizing van de kinderen met een van beide ouders.
De rechtbank zal echter geen beslissing nemen over zaken als bedtijd, zakgeld, de introductie nieuwe partners. Waarom niet? Dat zijn zaken waar de rechter geen bemoeienis mee heeft. De rechter zal de afspraken die u daar als ouder in overleg over maken dus wel bekrachtigen, maar als u er onderling niet uitkomt, geeft de rechter daar geen oordeel over.
10. Wat als een ouder de afspraken niet nakomt?
Als een ouder de afspraken niet nakomt dan is de eerste stap die ouder daarop aan te spreken. Haalt dat niks uit, dan kunt u in sommige gevallen nakoming vragen van de gemaakte afspraken. Ook hier geldt dat de wet daar wel een opening voor moet bieden. Een verzoek aan de rechtbank om te bepalen dat een kind ook echt om 20:00 uur naar bed moet, omdat dat in het ouderschapsplan staat, zal niet worden behandeld. Een verzoek aan de rechter om te bepalen dat de zorg- of informatieregeling moet worden nageleefd heeft wel kans van slagen.
Als de afgesproken kinderalimentatie niet wordt betaald, kunt u (als onderhoudsgerechtigde ouder) het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) inschakelen. U heeft dan wel een uitspraak van de rechter nodig waarin de alimentatieafspraken uit het ouderschapsplan zijn bekrachtigd. Een nieuwe gang naar de rechter is dan niet nodig. Het LBIO helpt u bij het innen van de onderhoudsbijdrage.
Heeft u vragen of hulp nodig bij het opstellen van een ouderschapsplan? Neemt u dan vrijblijvend contact op: info@family-affairs.nl / 010-404 95 88
